Toekomstbestendige acute zorg vergt nieuwe keuzen

PERSBERICHT

Spoedeisende Hulpartsen missen aandacht voor zorg in verkiezingsstrijd

‘Toekomstbestendige acute zorg vergt nieuwe keuzen’

Acute zorg van hoge kwaliteit die toegankelijk is voor de burger en betaalbaar voor de samenleving, is van groot maatschappelijk belang. De Vereniging van Spoedeisende Hulpartsen (NVSHA) mist in de verkiezingscampagnes debat over toekomstbestendige acute zorg. De NVSHA doet een dringend beroep op politieke partijen om in de verkiezingscampagne duidelijk te maken welke keuzen zij gaan maken. Willen partijen het huidige beleid voortzetten of moet er worden bijgestuurd?

Het zorgbeleid was in de afgelopen 10 tot 15 jaar gericht op schaalvergroting en efficiëntie. De NVSHA merkt op dat dit beleid heeft bijgedragen aan de huidige problemen in de acute zorg: steeds grotere personeelstekorten, groeiende bureaucratie, verminderde toegankelijkheid en meer overmatige drukte. In haar visiedocument m.b.t. de toekomst van de acute zorg maakt de NVSHA andere keuzen voor een duurzame toekomstbestendige acute zorg. In deze visie staan preventie van acute zorg, continuïteit van hulpverlener en de juiste schaal centraal.

De meeste duurzame en effectieve acute zorg is de zorg die niet hoeft te worden verleend. Continuïteit van zorg door een vertrouwd netwerk van zorgverleners rondom de patiënt blijkt keer op keer het meest doelmatig. Naar het oordeel van de NVSHA is sprake van een optimale schaal van een ziekenhuis als het groot genoeg is om ervaring te behouden en klein genoeg om persoonlijke, patiëntgerichte zorg te leveren. Ook economisch blijkt dat optimum te bestaan voor zowel patiënt, personeel en maatschappij.[1][2]

NVSHA-voorzitter David Baden: ‘Uit Nederlands en internationaal onderzoek blijkt dat het samenvoegen van ziekenhuizen tot steeds grotere instellingen, de zorg niet verbetert. Het lijkt efficiënt, maar dat is het niet. Voor de acute zorg geldt dat 95% van alle patiënten uitstekend - misschien zelfs het beste - kunnen worden behandeld op SEH-afdelingen van algemene ziekenhuizen. De meest effectieve zorg vindt plaats als er sprake is van teams en netwerken van professionals die elkaar kennen. Daarnaast is de nabijheid van het sociale netwerk voor patiënten van groot belang. De invloed ervan op het voorkomen van zorg, positieve invloed op gezondheid en herstel van patiënten, mag niet worden onderschat.’

Nieuwe keuzen

De NVSHA roept – nu de problemen in de zorg steeds groter worden - dan ook op tot het maken van nieuwe keuzen. Ingezet moet worden op zorg die toevoegt aan de gezondheid van de patiënt, die bewezen effectief is en die toegankelijk, betaalbaar en van goede kwaliteit is.

De NVSHA vraagt aandacht van de politiek voor drie thema's.

1.Preventie: voorkom (acute) zorg door brede inzet op gezondheid door onder andere het vergroten van de bestaanszekerheid, preventie en een gezonde maatschappij.

2.Vertrouwde gezichten: voorkom instroom in acute zorg door ervoor te zorgen dat de patiënt de juiste behandeling krijgt door in te zetten op continuïteit van behandelaar. Patiënt en hulpverlener buiten de acute zorg moeten elkaar kennen.

3.De schaal: zorg voor gepaste acute zorg in ziekenhuizen die ingebed zijn in de gemeenschap en kijk kritisch te kijken naar plannen voor schaalvergroting.

Acute zorg moet beschikbaar zijn

De NVSHA roept politieke partijen op om bij de toekomstige inrichting van acute zorg aandacht te geven aan het op peil houden ervan. Het maken van ‘andere keuzen’ is een oplossing voor de uitdagingen die nu worden ervaren in de acute zorg.

Het belang van concentratie van hoog complexe acute zorg – meervoudig gewonde slachtoffers van een ongeluk, patiënten met een hartinfarct of een beroerte - in gespecialiseerde centra moet niet betekenen dat de overige 95% van de acute zorg niet langer in de nabijheid van de patiënt mogelijk is. De NVSHA vindt concentratie van hoog complexe en arbeidsintensieve zorg in specialistische centra belangrijk, maar tekent aan dat het daarbij gaat om ‘slechts’ 5% van alle gevallen waarin een patiënt spoedeisende hulp nodig heeft.

David Baden: ‘De plannen voor concentratie van hoog complexe acute zorg zijn begrijpelijk en terecht. Maar het mag niet leiden tot een automatisme dat voor de overige acute zorg – het overgrote deel - de toegankelijkheid afneemt. Er is nu al een aanzienlijke afname van het aantal SEH-afdelingen van 25% in tien jaar. Vaak worden de zorgen van de burger over het verdwijnen van het algemene ziekenhuis afgedaan als ‘emotie’. Uit onderzoek blijkt echter dat die afname van SEH’s door de steeds toenemende schaalvergroting de problemen in de acute zorg alsmaar groter worden. Een concreet voorbeeld is dat de beschikbaarheid van ziekenhuispersoneel is afgenomen. Als de afstanden voor woon-werkverkeer steeds groter worden, maakt dat het werken in de zorg onaantrekkelijker. Dit is een van de redenen dat de NVSHA vindt dat spreiding van het grootste deel van de acute zorg essentieel is voor houdbaarheid ervan.’

‘Spoedpleinen’

Een ander punt dat de NVSHA onder de aandacht van politieke partijen wil brengen is de inrichting van ‘Spoedpleinen’. Het is een setting waarin professionals in de acute zorg fysiek dichtbij elkaar werken én dicht bij de patiënt. Het maakt effectieve afstemming en persoonsgerichte samenwerking mogelijk. Een Spoedplein is een plek met een volwaardige HAP en SEH met dienstapotheek[3]. Afhankelijk van de lokale situatie kan dit worden gecombineerd met de vestiging van een spoedtandarts, thuiszorgwinkel, VVT (triage) en GGZ-beoordelingslocatie. Een Spoedplein betekent opschaling van de samenwerking en kwaliteit van zorg. Op regionaal niveau kan er vanuit het Spoedplein worden samengewerkt voor de organisatie van thuiszorg of kortdurende opnames in het verpleeghuis.

Koerswijziging noodzakelijk

De NVSHA doet dus een oproep aan de politiek om ‘andere keuzen’ te maken voor een duurzaam toekomstbestendige acute zorg. Dit kan door de punten uit het NVSHA-visiedocument mee te nemen bij de coalitievorming. De acute zorg moet in Nederland op een hoog peil blijven. De ontwikkelingen in de afgelopen 10 tot 15 jaar bedreigen de kwaliteit van de zorg omdat ze leiden tot stijgende maatschappelijke kosten en personeelstekorten. De NVSHA vraagt de partijen de ervaringen van de afgelopen periode onder ogen te zien en bij te dragen aan een fundamentele koerswijziging van het zorgbeleid.

Hier vindt u het volledige NVSHA visiedocument.

Utrecht, 7 november 2023

_________________________________________________________________________

Noot voor de redactie

Voor vragen en interviewverzoeken kunt u contact opnemen met Mireille van Velde via m.vanvelde@zeilstra-en-partners.nl of mobiel op 06 – 12409669.

[1]Dure specialistische zorg groeit ten koste van basiszorg - Skipr

[2]Nederlandse ziekenhuizen te groot voor verdere schaalvoordelen - ESB

[3]Zorgverzekeraars Nederland gaat in haar Visiestuk ‘Samenwerken aan acute zorg’ (april 2022) uit van deelname van minimaal deze drie partijen aan een Spoedplein.